Dennis, helemaal mee eens. Het meetmiddel moet niet leidend zijn voor het ontwerp, dat is punten sprokkelen. Helaas gebeurt het vaak. Maar een goed communicatieplatform over wat duurzaam is en wat niet is wel nodig. Gelukkig is GPR Gebouw niet zo rigide als BREEAM en LEED. In (vrijwel) elke submodule zijn extra punten toe te kennen aan maatregelen die je neemt, maar die niet in GPR staan. Maatwerk binnen een vast raamwerk.

Prima dat ookl architecten slim en integraal ontwerpen omarmen en efficiënt willen omgaan met materialen en energie. Wat (nog) ontbreekt is 'omni-functioneel' ontwerpen ! Waarom wordt er voor 'utiliteit' een ander ontwerp gemaakt dan voor een 'woon' functie ? Er staan miljoen m2 kantoren leeg die technisch niet geschikt zijn om te transformeren om te bewonen. Toch blijft men ontwerpen met massieve draagstructuren en verlaagde plafonds en computervloeren als een 'kantoor' wordt gevraagd. Waarom wordt er verschil gemaakt voor een werkplek thuis of op kantoor ? De methodes om duurzaamheid van een gebouw te waarderen houden nauwelijks rekening met de exploitatie en levensduur. Le Corbusier ontwierp in 1914 het "dominohuis' , zonder dragende wanden en gevels en gebouwen konden steeds van functie wisselen. Door de intrede van installaties is de bouw veranderd. Omdat bij kantoren de leidingen onder het plafond worden gemonteerd (terwijl de gebruiker het merendeel 'bij de vloer' nodig heeft is er een inflexibele gebouwstructuur ontstaan. Door de installatie in een holle vloer aan te brengen kan een gebouw van functie wijzigen. Want wie kan er voorspellen wat de toekomstige wensen van gebruikers zijn ? Voorbeelden van aanpasbare gebouwen zijn er genoeg: "Bergpolderflat" in Rotterdam, "Atelierwoningen" in Amsterdam en gebouwd in de dertiger jaren als aanpasbaar skelet. Ook de IFD projecten geinitieerd door VROM/EZ uit de vorige eeuw hebben aangetoond dat deze gebouwen een beter rendement opleveren dan de de 'standaard' kantoren. Als aanvulling op de credits voor de bushalte zoals door Dennis Hauer wordt genoemd , kan ook gescoord worden met een fietsenrek en als er een bouwmanager wordt aangesteld. Of het gebouw geschikt is om te transformeren naar een andere functie wordt bij BREEAM (nog) niet gehonoreerd ! Steeds maar weer een nieuw 'inflexibel' gebouw achter laten en weer dezelfde 'domme' gebouwen ontwerpen is beslist niet duurzaam. Wie is de eigenaar van het probleem ? Er wordt weer geopperd om het oude idee van Tommel "statiegeld" op gebouwen weer in te voeren. Misschien een middel om 'slim' ontwerpen te stimuleren. (www.slimlinebuildings.com voor praktische haalbare oplossingen )

Het is natuurlijk interessant om de discussie ana te wakkeren, en ik heb veel reacties mogen ontvangen, maar wat is dan de juiste aanpak? De gouden oplossing heb ik niet voorhanden, maar ik wil wel een poging wagen. Denk eerst als opdrachtgever goed na over de ambitie. Wat betekent duurzaamheid? Maak concrete doelstellingen voor duurzaamheid met betrekking tot energiegebruik, gezondheid, comfort en materiaalgebruik. En doe dit niet alleen. Vraag een architect, adviseur of ervaringsdeskundige om mee te denken en te helpen om de ambitie te verwoorden. Dit kan dan vertaald worden in een outputspecificatie welke als basis voor de ontwerpopgave dient als onderdeel van het Programma van Eisen. En wellicht nog de belangrijkste, kijk van te voren of het betaalbaar is. Wat kosten bepaalde duurzame maatregelen? Hoe lang duurt het om de investeringen terug te verdienen? En is dat het waard? Maar moeten we dan maar niet meer certificeren en de programma’s overboord gooien? Nee, natuurlijk niet. Maar gebruik de programma’s waar ze voor bedoeld zijn, als toetsingsmiddel en niet als doel op zich. Eerst met het ontwerpteam werken aan ideeën en goede ontwerpoplossingen. Daarna toetsen en kijken of er nog mogelijkheden zijn om het ontwerp te verbeteren of aan te scherpen. En de uitvoerende partijen? Ook zij hebben veel kennis en ervaring in huis die goed benut kan worden om het ontwerp beter te maken. Uiteindelijk gaat het erom dat we allemaal (lees opdrachtgevers, ontwerpende partijen en uitvoerende partijen) hetzelfde einddoel voor ogen hebben; een goed en gezond gebouw, verantwoord tot stand gekomen en voor een marktconforme prijs. Dat is pas een duurzaam gebouw!

Zo nu en dan kom ik wel eens op een congres over d...........heid. Ik zie er vooral stropdassen en papierschuivers. D.....heid is inderdaad een modewoord geworden. Er zijn ideeen zat, maar die passen niet in onze huidige denkwijze en voorschriften. Er moet vooral geld verdiend worden! aan duurzaamheid. En de mensen..... de meerderheid weet niet wat er werkelijk duurzaam mogelijk is. Epa scores worden nu opgeveizeld aan de achterzijde van het bouwproces met technische middelen, terwijl dit veel beter gaat aan de voorzijde van het proces, met als puntje op de i een technisch middel aan de achterzijde....

Slim is dood, leven de slimheid. Tegenwoordig heet alles slim, wie weet wat dat betekent en wanneer is iets dom? De bouw kent veel normen, die vaak onderling onvergelijkbaar zijn en waarbij je voor vanalles punten krijgt, dus hoor je van tijd tot tijd weer "het meest duurzaamste .....". Als je maar de norm kiest die van pas komt! Natuurlijk "goede, verantwoorde, gezond gebouwen", wie wil er slechte, onverantwoorde, ongezonde gebouwen? Blijf de vraag hoe een ander dat kan zien en vergelijken en laat levensduur ook meetellen.