‘Niets is recht bij deze gevel’

‘Niets is recht bij deze gevel’

Het kantoorgebouw The Edge aan de Amsterdamse Zuidas ziet er dankzij de enorme glazen gevel opvallend uit. Door de speciale vorm met een geknikte schuine kant bleek het technisch gezien een uitdagende constructie te zijn. Minder goed zichtbaar is het feit dat dit een van de grootste gebouwen ter wereld is met een ‘Outstanding’ BREEAM ontwerpcertificaat: het hoogst haalbare duurzaamheidscertificaat.

In het najaar van 2014 moet de oplevering gaan plaatsvinden van een van de meest duurzame gebouwen van Europa: The Edge, een kantoorgebouw, gelegen in het Kenniskwartier aan de Zuidas te Amsterdam. Het gebouw, dat ontwikkeld is door OVG Projectontwikkeling en uitgevoerd door G&S Bouw, heeft een oppervlak van circa 40.000 m2. Het ontwerp is gedaan door Ron Bakker en Lee Polisano van PLP Architecture uit Londen en het in Amsterdam gevestigde OeverZaaijer architectuur en stedebouw heeft de bouwkundige uitwerking van het project verzorgd.

Van 'Excellent' naar 'Outstanding'

“We hebben in het verleden eerder gewerkt met PLP Architecture, onder meer bij de nieuwbouwrenovatie van het World Trade Center in Amsterdam”, vertelt senior project manager Cees den Ouden van OeverZaaijer. “Wat de samenwerking betreft waren we daardoor van begin af aan goed op elkaar ingespeeld. Net zoals bij andere vergelijkbare projecten was het ook hier onze taak, om de kwaliteit te leveren, die het betreffende architectenbureau nastreeft.”

Het prestigieuze hoofdkantoor van de huurders Deloitte en AKD is een van de grootste gebouwen ter wereld dat een ‘Outstanding’ BREEAM ontwerpcertificaat heeft behaald. “We hebben dat niveau stapsgewijs gehaald”, aldus Den Ouden. “We mikten eerst op ‘Excellent’, maar tijdens het proces kwamen we zo dicht bij ‘Outstanding’, dat we ons daarop gingen richten. Overigens is de verdienste op dit vlak naast de bouwkundige aanpak vooral te danken aan de installatietechniek.” Wat betreft installaties gaat het onder meer om actieve energieconcepten, zoals de warmte/koudeopslag (WKO), een warmtepompsysteem met aansluiting op de stadsverwarming en een pv-installatie op de zuidgevel en op het dak, dat bestaat uit enkele honderden zonnepanelen. Verder is er een klimaatplafond in het gebouw, dat zowel koelte als warmte levert.

Atrium

Een zeer in het oog springend kenmerk van het gebouw is het glazen atrium van totaal circa 3000 vierkante meter, dat vanaf de grond naar de bovenkant van het kantoorgebouw is geconstrueerd. De glazen kas voert de ventilatielucht af, die afkomstig is van alle 15 verdiepingen, de gevel zorgt voor de voldoende toetreding van het daglicht en via de ruimte vindt de toevoer van warmte plaats. De bovenste helft van de constructie van de gevel vroeg om speciale aandacht. Omdat het dak hier schuin naar achteren loopt, moesten de gehanteerde profielen een aanpassing krijgen.

“Niets is recht bij deze gevel”, verduidelijkt Den Ouden. “Daarbij speelt ook een rol, dat de gevel een groot oppervlak heeft met grote overspanningen en de nodige aansluitingen. Wat de constructie extra lastig maakt is dat het geen één vlak is, er is sprake van een schuin vlak dat naar achteren loopt en waar ook nog eens een knik in zit. De engineering om de gevel wind- en waterdicht te krijgen en om de maatvoering te kunnen vaststellen is uiterst complex. Bovendien zit er altijd beweging in de gevel vanwege de temperatuurswisseling, dus je moet de toleranties goed integreren!” OeverZaaijer communiceerde op dit punt vooral met De Rollecate, het in Staphorst gevestigde gevelbouwbedrijf, dat op haar beurt met Alcoa Architectuursystemen samenwerkte, die het gevelsysteem ontwikkelde en leverde. 

Aangepaste profielen

“Voor de constructie van het onderste gedeelte van de glazen gevel hebben we niets bijzonders ondernomen, daarvoor gebruiken we gangbare aluminium gevelelementen”, vertelt Martijn Bergsma, projectengineer van het in Harderwijk gevestigde Alcoa Architectuursystemen, leverancier van de profielsystemen. “Maar het wigvormige stuk van de gevel, dat schuin naar achteren loopt, is een ander verhaal. Om het regenwater goed te kunnen afvoeren, was het nodig om de contouren van de profielen aan te passen. We gaven de profielen dezelfde hoek als van het dak, waardoor de waterhuishouding op het horizontale vlak bleef.”

Het verticale gedeelte vanaf de bodem is dus min of meer standaard opgebouwd uit AA 9562 aluminium elementgevels. Dit zijn gangbare prefab elementen, die gefabriceerd zijn in de fabriek. “Het voordeel van deze standaardprofielen is dat ze in de fabriek te monteren zijn, waardoor een extra hoge kwaliteit haalbaar is”, verduidelijkt Bergsma. “De aansluitingen en dichting van de schuine gevelvlakken waren dusdanig complex dat conventionele dichtingen niet toereikend waren. Dit is opgelost door het toepassen van een technologie die nog in de kinderschoenen staat, het 3D-printen. Na jarenlang onderzoek in samenwerking met de TU Delft om toepassingen van deze technologie in de gevel te gebruiken, hebben we in dit project 3-D printen in de praktijk gebracht. De dichtingen zijn aan de hand van 3-D modellen uitgetekend en vervolgens op hoge maattolerantie geprint en gemonteerd in de gevel. Deze techniek waarborgt een hoge wind- en waterdichtheid en zorgt
tegelijkertijd voor een optimalisatie in het productieproces.”

Volgens Richard Meyer, field sales manager bij Alcoa, is het glazen atrium een constructie, die bij bouwkundige experts tot in het buitenland aan toe bewondering afdwingt: “Er zijn architecten die de website van The Edge bij hun favoriete websites plaatsen”, vertelt Meyer, “vervolgens houden ze voortdurend het bouwproces in de gaten om te kunnen volgen welke veranderingen er hebben plaatsgevonden.” Meyer erkent dat de knik in de gevel de bouwkundige constructie bijzonder gecompliceerd maakte. Niet alleen omdat het lastig was om de profielen de gewenste afmetingen en vormen te kunnen geven, maar de aluminium gevelelementen moesten ook geschikt zijn om de toleranties op te kunnen vangen, zowel toleranties als gevolg van temperatuurwisselingen als toleranties van bouwkundige aard. “Normaal gesproken gaat het daarbij om het extruderen en het isoleren van de profielen”, verduidelijkt Meyer, “dat laatste houdt in dat we het binnendeel van de profielen scheiden van het buitendeel, waar we een speciale machine voor gebruiken. Maar in dit geval waren de aanpassingen en toleranties zo complex, dat we speciale houten mallen moesten ontwikkelen om de profielen te kunnen isoleren.”

Smalle draairamen

Dat er vanwege bijzondere architectonische eisen aanpassingen nodig zijn van de standaard aluminium gevelelementen is volgens Meyer niets bijzonders, dat gebeurt bijna dagelijks, maar in dit geval luisterde het proces nauwlettend, niet alleen omdat de overspanningen zo groot zijn, ook omdat er hoge eisen liggen ten aanzien van de energiebesparingen. “Dat geldt ook voor de raamstroken op de kantoorverdiepingen”, verduidelijkt Meyer. “Daar zijn langwerpige zeer smalle draaielementen in de gevel aangebracht, die opgebouwd zijn uit een enkel aluminium profiel. Er zijn wel honderden warmtestroomberekeningen aan te pas gekomen, om het ontwerp van die ramen en het atrium te kunnen optimaliseren.”

Inmiddels is de buitenkant van het gebouw zo goed als klaar. En? “We zijn erg trots aan een dergelijk prestigieus project te hebben mogen meewerken en dat we met onze kennis en innovatie een bijdrage hebben kunnen leveren aan dit prachtige bouwwerk”, aldus Meyer. 

Dit artikel is verschenen in Duurzaam Gebouwd Magazine #27. Meer lezen? Kijk dan op DuurzaamGebouwd.nl/Duurzaam-Gebouwd-Magazine.

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c26 c40 c122
Hergebruikte materialen toegepast bij renovatie gemeentehuis Roosendaal

Hergebruikte materialen toegepast bij renovatie ...

De Brabantse gemeente Roosendaal laat haar voorbeeldfunctie zien met de renovatie van het gemeentehuis. Mede dankzij een geslaagde ketensamenwerking werd een speciaal ...

Lees verder

c21 c122 c185 c186 c190 c225
Isoleren met biocirculaire grondstoffen

Isoleren met biocirculaire grondstoffen

Wie op zoek is naar isolatiemateriaal, moet wikken en wegen tussen standaard materialen en biobased oplossingen. Ook kun je kiezen voor isolatieproducten op basis ...

Lees verder

c21 c122 c140 c190 c225 c243
Circulaire gevels met lage CO2-voetafdruk

Circulaire gevels met lage CO2-voetafdruk

Met het ontwerpen van duurzame, circulaire gevels bundelen Hydro Building Systems en Saint-Gobain Glass hun krachten om zo de CO2-reductie in de bouwsector te helpen ...

Lees verder

c21 c122 c190 c225 c276
MPG van nieuwbouw verlagen met isolatiemateriaal

MPG van nieuwbouw verlagen met isolatiemateriaal

Met de registratie van bouwmaterialen in de Nationale Milieudatabase kunnen architecten, adviseurs en projectontwikkelaars makkelijker milieuvriendelijke keuzes ...

Lees verder

c21 c122 c225 c280 c293 c295
Hittegroep probeert hoofd koel te houden

Hittegroep probeert hoofd koel te houden

Vaak gaat het bij woningen nog over isoleren en verwarmen. En hoe daarbij op energielasten kan worden bespaard met bijvoorbeeld zonnepanelen of een warmtepomp. ...

Lees verder

c21 c122 c187 c225
In het middengebied zegeviert de gezondheid

In het middengebied zegeviert de gezondheid

Hoe maken we van de binnenruimte een buitenruimte? Als het aan Jeroen Troost van Schöck ligt, is dat een ogenschijnlijke tegenstelling die niet zo onmogelijk ...

Lees verder

c21 c122 c225 c293 c295
Hittestress tegengaan met goede isolatie

Hittestress tegengaan met goede isolatie

In een goed geïsoleerd gebouw gaat er in de winter niet te veel warmte verloren. Isolatie kan er ook voor zorgen dat een gebouw lekker koel blijft in de zomer. ...

Lees verder

c21 c122 c225
Bijzonder gevelontwerp hoogste woontoren Benelux

Bijzonder gevelontwerp hoogste woontoren Benelux

In de serie BouwHelden zoomen we in op de hoogste woontoren van Nederland: de Zalmhaventoren. Samen met zijn team begon Diederik Dam twintig jaar geleden met ...

Lees verder

c21 c122 c225
Duurzaam gevelbeheer: bekroond met een unieke verzekerde garantie

Duurzaam gevelbeheer: bekroond met een unieke ...

Waar voorheen metselwerk met stip op nummer één stond, wordt er bij nieuwbouw en renovatie inmiddels steeds vaker gekozen voor gevelisolatiesystemen ...

Lees verder

c21 c122 c186 c225 c243
Kennispaper belicht effectiviteit van bouwkundige maatregelen

Kennispaper belicht effectiviteit van bouwkundige ...

House Energy Optimum (HEO) gaat in het tweede deel van een reeks kennispapers in op de effectiviteit van bouwkundige maatregelen. Die beïnvloeden de energievraag ...

Lees verder

c21 c122 c190 c225
<span>Oog voor detail in eerste ontwerpen woonconcept FLETTS</span>

Oog voor detail in eerste ontwerpen woonconcept ...

Het woningtekort op snelle en duurzame wijze aanpakken, dat is de missie van Dennis van Lith. Met zijn modulaire woonconcept FLETTS maakte hij in het afgelopen ...

Lees verder

c21 c122 c225
‘Alles wat we creëren is een tijdelijk product’

‘Alles wat we creëren is een tijdelijk ...

Duurzaam Gebouwd-partner Schüco ging voor de videoreeks BouwHelden naar Amsterdam, waar zij Thomas Rau troffen. Onderwerp van gesprek: het design, de duurzaamheid ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up