Flexibiliteit en duurzaamheid noodzakelijk voor onderwijsvastgoed

timer4 min
Flexibiliteit en duurzaamheid noodzakelijk voor onderwijsvastgoed

Nederland kan niet zonder goed geschoolde vakkrachten. Het middelbaar beroepsonderwijs zorgt voor de aansluiting van het arbeidspotentieel op de behoeften in de maatschappij. Op welke manier draagt toekomstbestendig vastgoed bij aan de doelstelling om praktisch opgeleide professionals klaar te stomen om aan de slag te gaan?

HEVO laat je in dit artikel vijf cruciale verbanden zien tussen veranderingen in het beroepsonderwijs en de manier waarop onderwijsinstellingen faciliteiten beheren en organiseren.

1. Krimp of groei van de studentenpopulatie

Een belangrijke ontwikkeling in het mbo is de verwachte algemene gestage krimp met soms tijdelijke lokale groei van het aantal studenten. Dit heeft directe consequenties voor de huisvesting. In alle gevallen is er behoefte aan toekomstbestendige gebouwen. In een positief scenario waarin de studentenaantallen nog stabiliseren en wellicht op lokaal niveau hier en daar een opleving laten zien, wordt toekomstbestendigheid gezocht in kwalitatieve verbeteringen: efficiënter gebruik van vloeroppervlak, hybride onderwijsruimten en een modulaire aanpak.

In het negatieve scenario van krimp kan een overschot aan ruimte leiden tot onbetaalbare exploitatiekosten. Flexibiliteit in vastgoed en samenwerking met het bedrijfsleven kunnen hier oplossingen bieden, zoals het delen van ruimten met externe partijen of het inzetten van modulaire bouwvormen.

2. Flexibel en adaptief onderwijs

Maatschappelijke ontwikkelingen als individualisering, vergrijzing en het functioneren in een steeds complexere maatschappij vragen om flexibel en adaptief onderwijs. Dit betekent dat studenten (met name in het derde en vierde jaar van hun studie) invloed hebben op hun curriculum en er persoonlijk maatwerk ontstaat. Dit onderwijs vraagt vervolgens om flexibele huisvesting en een andere mix aan ruimten en voorzieningen. Ook digitalisering en de behoefte aan gepersonaliseerde leerpaden betekenen dat studenten in de toekomst hun eigen tempo, niveau en volgorde bepalen.

Dit leidt tot veranderingen in de huisvesting, zoals een verminderd belang van traditionele klaslokalen en een toename van multifunctionele ruimten. Denk aan hybride werkplekken en ontmoetingsruimten voor studenten, docenten en externe partners. Waar meer variatie aan ruimtesoorten vraagt om meer vloeroppervlak, leidt het teruglopen van de studentenaantallen juist tot een lagere bekostiging en het noodzakelijk terugdringen van de huisvestingslasten. De druk op het vloeroppervlak blijft hierdoor groot. Een betere benutting en spreiding van het gebruik over de week is hierbij noodzakelijk. Ook het vergroten van het online aanbod van lessen (kanttekening: alleen voor theorieonderwijs) kan de fysieke druk op de huisvesting verlagen.

3. Leven Lang Ontwikkelen (LLO)

Leven Lang Ontwikkelen brengt unieke huisvestingsuitdagingen met zich mee. LLO is commercieel onderwijs, de LLO-studenten vragen daarbij om kwalitatief hoogwaardige en flexibele leeromgevingen. De combinatie van traditioneel onderwijs en blended learning biedt kansen om faciliteiten efficiënter in te zetten; doordat de LLO-studenten altijd en overal online modules kunnen volgen, wordt de druk op de fysieke leeromgeving verlaagd.

Daarnaast kunnen modulair onderwijs en Summer Schools in de zomerperiodes bijdragen aan het bieden van een ‘volwassener’ leeromgeving die aantrekkelijk is voor de LLO-doelgroep, zonder extra druk te leggen op het reguliere fysieke onderwijs op de betreffende locatie. Wel zijn er beperkingen in de personele capaciteit: die is naast de reguliere roosters niet altijd ook nog beschikbaar op die momenten in de avonduren of vakantieperiodes om onderwijs aan LLO-cursisten te verzorgen. En LLO legt wel extra druk op de personele capaciteit voor beheer en exploitatie van de huisvesting buiten de reguliere onderwijstijden.

4. Duurzaamheid

Duurzaamheid is een terugkerend thema en vormt een cruciale pijler in de huisvestingsstrategieën. Het verduurzamen van gebouwen en faciliteiten is niet alleen noodzakelijk vanwege wet- en regelgeving, zoals de Klimaatwet, maar biedt ook kansen voor kostenbesparing. Efficiënt gebruik van ruimte, modulaire bouw en vermindering van het vloeroppervlak dragen bij aan het terugdringen van de CO2-footprint. Bovendien kan het verduurzamen van bestaande panden helpen om zowel het reguliere als commerciële onderwijs aantrekkelijker te maken.

5. Sociale cohesie en de campusomgeving

De campus als ontmoetingsplek wordt steeds belangrijker. Vooral in regio’s met krimp kan een samenwerking tussen onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven op een gezamenlijke campus helpen om studenten aan te trekken en vast te houden. Dergelijke ‘regiocampussen’ kunnen een breed scala aan faciliteiten bieden, variërend van sport tot cultuur, wat bijdraagt aan een aantrekkelijk sociaal netwerk voor studenten. Dit versterkt de positie van de regio als aantrekkelijke opleidingslocatie en bevordert de sociale cohesie.

Verder speelt huisvesting in de sociale ontwikkeling van studenten een belangrijke rol. Huisvesting moet goede plekken voor ontmoeting bieden: waar studenten elkaar treffen, samenwerken, professioneel leren omgaan met elkaar, conflicten leren oplossen en vriendschappen aangaan. Juist in coronatijd hebben we deze zaken gemist en gezien hoe belangrijk de school en de vormgeving van de huisvesting is voor deze dynamiek.

Conclusie

Huisvesting en de hierboven genoemde ontwikkelingen zijn sterk verweven met elkaar. Bij de ontwikkeling van onderwijshuisvesting, in het bijzonder voor het praktijkonderwijs, zijn flexibiliteit, duurzaamheid en aanpassingsvermogen noodzakelijk om de veranderingen in het onderwijs een goede plek te bieden. Door slimme investeringen, samenwerkingen en een modulaire aanpak kunnen onderwijsinstellingen in het mbo inspelen op de dynamiek van de studentenpopulatie en tegelijkertijd hun toekomstbestendigheid en instroom waarborgen. Passende huisvesting verzorgt hiervoor een solide basis.

Meer kennis over verduurzaming van scholen en toekomstbestendigheid van onderwijsvastgoed lees je in het nieuwste e-zine van Duurzaam Gebouwd, met het onderwerp Duurzame Scholen. Je leest het e-zine binnenkort in onze kennisbank Magazines.

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225 c265 c302
Webinar: Hoe AI kan helpen bij vastgoedverduurzaming

Webinar: Hoe AI kan helpen bij vastgoedverduurzaming

Hoe AI kan helpen bij vastgoedverduurzaming, dat ontdek je op woensdag 16 april om 11.00 uur of op dinsdag 29 april om 16.00 uur tijdens een webinar. In dit artikel ...

Lees verder

c23 c225
Subsidie voor biobased isolatie Amsterdamse monumenten

Subsidie voor biobased isolatie Amsterdamse ...

De gemeente Amsterdam heeft Europese subsidie ontvangen om met natuurlijke materialen 556 sociale huurwoningen en de Centrale Markthal te gaan isoleren.

Lees verder

c21 c225 c243 c301
'Gebrek aan nuance in berichten media over ruimte op stroomnet'

'Gebrek aan nuance in berichten media over ruimte ...

Een andere kijk op verbruiksmomenten van energie is noodzakelijk. En er is een gebrek aan nuance in berichten van media over de ruimte op het stroomnet. Dat vindt ...

Lees verder

c21 c41 c185 c225 c243
Woonbedrijf werkt in samenwerkingsverbanden aan circulariteit

Woonbedrijf werkt in samenwerkingsverbanden ...

Woonbedrijf heeft duurzaamheid sinds vijftien jaar als belangrijk onderdeel in haar strategische visie staan. Het is dan ook geen verrassing dat de Eindhovense ...

Lees verder

c21 c225
DUMAVA 2025 ook voor sportverenigingen

DUMAVA 2025 ook voor sportverenigingen

De subsidieregeling Duurzaam Maatschappelijk Vastgoed (DUMAVA) wordt in 2025 opnieuw opengesteld, met een totaal subsidiebudget van € 405 miljoen ...

Lees verder

c21 c225 c302
Dit betekent het inperken van CSRD voor je duurzaamheidsrapportage

Dit betekent het inperken van CSRD voor je duurzaamheidsrapportage

De recente aanpassing van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) door het Omnibus-voorstel van de Europese Commissie schudde het duurzaamheidslandschap ...

Lees verder

c21 c40 c185 c225
Financiële incentieven voor circulair bouwen

Financiële incentieven voor circulair bouwen

Overheden die samen met het bedrijfsleven meetbaar circulair bouwen. Is dat een vergezicht of is dit al werkelijkheid? Tijd om de status quo op te maken.

Lees verder

c21 c41 c185 c225
Oproep: schaal de circulaire economie op 

Oproep: schaal de circulaire economie op 

Grote Nederlandse bedrijven luiden de noodklok en eisen dat het kabinet-Schoof direct actie onderneemt om de circulaire economie in Nederland te versnellen. De ...

Lees verder

c21 c225 c301
Whitepaper met oplossingen voor netcongestie

Whitepaper met oplossingen voor netcongestie

De whitepaper ‘Watt nu?’ helpt je je kennis op te vijzelen over netcongestie en mogelijke oplossingen. Het volraken van het elektriciteitsnet hoeft ...

Lees verder

c21 c225 c265 c301
Beter benutten van het elektriciteitsnet om netkosten te drukken

Beter benutten van het elektriciteitsnet om ...

De investeringskosten tot 2040 kunnen met 30 miljard euro worden verlaagd. Dat vindt de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE). Zoals het er nu voor staat, ...

Lees verder

c21 c225 c243
Toekomstbestendig wonen: nieuw Deltaplan?

Toekomstbestendig wonen: nieuw Deltaplan?

De klok tikt richting 2050, en de uitdaging is gigantisch: de bestaande bouw moet in hoog tempo verduurzamen, om Nederland klimaatneutraal te maken. Het is een ...

Lees verder

c21 c225
STOER: Versimpelen én verduurzamen? Denk mee!

STOER: Versimpelen én verduurzamen? ...

Het STOER-team klaarde een flinke klus: honderden voorstellen uit het veld zijn geanalyseerd en omgezet in een concreet conceptadvies. Een eerste stap richting ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up