Verduurzaming blokverwarming: hybride of all-electric?

timer3 min
Verduurzaming blokverwarming: hybride of all-electric?

Zo’n 600.000 woningen worden verwarmd met een blokverwarming. Door het verplicht verdwijnen van de 1-op-1 ketelvervangingen vanaf 2026, is het bij de verduurzaming van blokverwarmingen in woon- en zorgcomplexen vaak de vraag: ‘Kunnen we niet in een keer van het aardgas af met warmtepompen?’ Jelle Fokkema (Energy Bridge) geeft je in deze Expertpost het antwoord.

Laten we beginnen met de constatering dat er niet één ideale oplossing is om een blokverwarming te verduurzamen. Elk gebouw is uniek door het ontwerp, het gebruik en de ligging. Ook zijn er vaak in de loop der jaren allerlei aanpassingen doorgevoerd, zoals dubbelglas of dakisolatie. Bij de overweging om geheel of gedeeltelijk van het aardgas te gaan, geldt altijd een aantal vaste uitgangspunten. Daarmee kunnen we een groot deel van de oplossingen standaardiseren, terwijl er een specifieke oplossing nodig is voor een kleiner deel van de gebouwen. Zo maken we het voor woningcorporaties, VvE’s en zorginstellingen makkelijk om bij een vervangingsmoment te verduurzamen.

Beperkte netcapaciteit

Een essentieel uitgangspunt is de benodigde en beschikbare netcapaciteit. Op dit moment is het lang niet altijd mogelijk om voldoende netcapaciteit te krijgen. Hierdoor kan er vaak niet voldoende warmtepompvermogen worden opgesteld om een woongebouw in één keer volledig aardgasvrij te maken. Vaak is een hybride systeem wel mogelijk, waarmee gemiddeld toch ongeveer tachtig procent aardgas kan worden bespaard.

Maximale inzet warmtepompen

De warmtevraag van een gebouw is voornamelijk afhankelijk van de buitentemperatuur. Zeer lage buitentemperaturen (lager dan -5 °C), komen gemiddeld in 0,7% van de tijd voor. Het totale opgestelde vermogen dat nodig is om een gebouw bij deze zeer lage buitentemperaturen warm te houden, zal daarom voor een groot deel van het jaar uitstaan.

In de onderstaande grafiek is een voorbeeld weergegeven voor een VvE-complex met 35 woningen en 5 warmtepompen in serie: als het vermogen van de eerste pomp tekortschiet, start de volgende. In de linker grafiek zie je van de vijf identieke hogetemperatuur lucht-waterwarmtepompen het cumulatieve opgewekte vermogen bij verschillende buitentemperaturen. Rechts staat de weergave van het jaarlijkse opgewerkte warmte bij die temperaturen.

Verduurzaming blokverwarming: hybride of all-electric?

Duidelijk is dat bijvoorbeeld bij 0 graden buitentemperatuur de eerste, tweede en deels derde warmtepomp nodig zijn om voldoende warmte te kunnen leveren. De vijfde warmtepomp is toegevoegd omdat vier warmtepompen net niet het benodigde vermogen kunnen leveren bij een buitentemperatuur van -10 graden. In een werkelijke situatie wordt deze niet opgesteld, maar komt de benodigde warmte waarschijnlijk uit de buffercapaciteit.

Met een relatief klein deel van het totale opgestelde vermogen (de eerste twee warmtepompen) kan dus al een heel groot aandeel van de totale benodigde warmte worden geleverd. Dit betekent dat deze warmtepompen veel draaiuren zullen maken en daardoor optimaal worden ingezet. Je verdient de investering voor deze warmtepompen daardoor snel terug.

Hybride

Het rendement van lucht-waterwarmtepompen neemt af bij lagere buitentemperaturen. Bij een hybride installatie wordt in dat geval bijgestookt met gas, zodat er een kleinere en daardoor goedkopere warmtepompinstallatie kan worden gerealiseerd. De gasgestookte ketels nemen het dus over op het moment dat warmtepompen het ‘slechtste’ draaien en veel elektriciteit nodig hebben. Het verschil in CO2-uitstoot tussen een all-electric warmtepompinstallatie en een hybride installatie is hierdoor zeer beperkt.

100% aardgasvrij

Op termijn wil je met het complex natuurlijk van het aardgas af. Extra isolatie biedt wellicht de mogelijkheid om 100% aardgasvrij te worden. Ook kun je wachten tot het volgende vervangingsmoment om dan nieuwe technieken te implementeren met een hogere opbrengst of beter rendement. Met de snelheid van de huidige innovatieve ontwikkelingen voorzien wij binnen vijftien jaar nieuwe mogelijkheden om de laatste tien tot twintig procent aardgasgebruik op te vangen. Denk hierbij aan nieuwe warmtepompen of biogas. Ook wordt er op termijn in de buurt misschien een duurzaam warmtenet aangelegd.

Waar voor je geld

Afrondend kunnen we concluderen dat je met een hybride installatie bij lage buitentemperaturen kunt bijstoken met aardgas, zodat er een kleinere en effectieve warmtepompinstallatie kan worden gerealiseerd. Daarmee zet je al een grote stap naar ongeveer tachtig procent aardgasvrij. Dat is op dit moment de meest realistische en rendabele oplossing om blokverwarmingen te vervangen en verduurzamen. Voor 600.000 woningen op een blokverwarming kan hiermee direct een grootschalige impact worden gemaakt.

Tekst en beeld: Jelle Fokkema, adviseur Duurzame Warmte bij Energy Bridge

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225 c265
Round Table: zo ontwikkel je draagvlak voor duurzaamheid

Round Table: zo ontwikkel je draagvlak voor ...

Hoe zorg je voor draagvlak voor duurzaamheid en ontwikkel je strategisch beleid voor een werkomgeving die inspeelt op milieu en je voetafdruk? Expertvisies bij ...

Lees verder

c21 c40 c225 c237 c265
Kanaalplaat met 90% CO2-reductie op het bindmiddel

Kanaalplaat met 90% CO2-reductie op het bindmiddel

VBI wil al in 2025 voldoen aan de Paris Proof-normen, die pas in 2030 van kracht zijn. Die ambitie wordt nu al overtroffen, dankzij een recente innovatie: prefab ...

Lees verder

c21 c26 c185 c237 c265
Houtbouw woongebouw Sawa officieel van start

Houtbouw woongebouw Sawa officieel van start

Met de plaatsing van de eerste houten delen is de houtbouw van het project Sawa in de Delfshaven in Rotterdam officieel van start gegaan.

Lees verder

c21 c41 c134 c225 c237 c265
Lees nu ‘Bouwen aan de toekomst van wijken’

Lees nu ‘Bouwen aan de toekomst van wijken’

De toekomst van wijken staat centraal in het nieuwste e-zine van Duurzaam Gebouwd. Je leest hem gratis in onze kennisbank en opent hem direct via deze link.

Lees verder

c21 c40 c225 c265
Milieu-impact verlagen dankzij verduurzaming verpakkingen

Milieu-impact verlagen dankzij verduurzaming ...

Het verduurzamen van verpakkingen speelt een belangrijke rol, onder andere in het kader van minimaliseren van afval. Itho Daalderop meldt dat ze vernieuwde en plasticvrije ...

Lees verder

c21 c225 c237 c265
Energieterugwinningsproject zet restwarmte om naar duurzame energie

Energieterugwinningsproject zet restwarmte om ...

JOA Air Solutions uit Delft start maart 2024 met een energieterugwinningproject dat restwarmte omzet naar duurzame energie. Om dit te bereiken wordt een Hot Water ...

Lees verder

c21 c184 c225 c243 c265
Plan en klimaatlabel noodzakelijk voor klimaatbestendige woningvoorraad

Plan en klimaatlabel noodzakelijk voor klimaatbestendige ...

Extreme wateroverlast, funderingsschade en hittestress zijn slechts enkele gevolgen van klimaatverandering. Er is op korte termijn actie nodig om de lasten eerlijk ...

Lees verder

c21 c26 c40 c265
48 duurzame sociale huurappartementen in Noordwijk

48 duurzame sociale huurappartementen in Noordwijk

Woonstichting Stek en Van Wijnen tekenden een overeenkomst voor de bouw van 48 sociale huurappartementen in Noordwijk. Het gebouw is onderdeel van gebiedsontwikkeling ...

Lees verder

c21 c26 c41 c260 c265
Nieuwe duurzame onderkomen West Betuwe met houten bouwdelen

Nieuwe duurzame onderkomen West Betuwe met houten ...

Het nieuwe onderkomen van fusiegemeente West Betuwe zet in op biobased materialen en transformatie. Het ontwerp van de architectuur en het interieur komt van cepezed ...

Lees verder

c21 c225 c243 c265
Actuele kennis voor vakmensen dankzij Skills

Actuele kennis voor vakmensen dankzij Skills

Met Skills maken vakmensen zich alle kennis eigen die nodig is voor ontwerp, installatie of onderhoud van warmtepompsystemen. Alklima / Mitsubishi Electric biedt ...

Lees verder

c21 c140 c225 c243 c265
Zeventiende editie Green Buildings Event: ‘Duurzaam in één dag’

Zeventiende editie Green Buildings Event: ‘Duurzaam ...

Op 11 april aanstaande is het tijd voor alweer de zeventiende editie van het Green Buildings Event, met als thema ‘Duurzaam in één dag’. ...

Lees verder

c21 c26 c185 c260 c265
Houten bedrijfsgebouw met maximale inzet op Reduce

Houten bedrijfsgebouw met maximale inzet op ...

De ontwikkeling en realisatie van het nieuwe houten bedrijfsgebouw van BluePrint Automation (BPA) wordt uitgevoerd door Aan de Stegge Twello. Er worden natuurlijke ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up