Het Amsterdam UMC wil CO₂-uitstoot drastisch verminderen en het energieverbruik omlaag brengen van de medische faciliteit. Sinds 2012 werken CFP Green Buildings en Amsterdam UMC nauw samen aan een ambitieus duurzaamheidsprogramma. Robert Lok, hoofd bedrijfsvoering en energie bij Amsterdam UMC, speelt een cruciale rol in deze inspanningen.

Amsterdam UMC staat voor de uitdaging om een gebouw van 40 jaar oud te transformeren naar een energie-efficiënte instelling. Met een oppervlakte van 550.000 vierkante meter is het verminderen van energieverbruik een complexe taak. Het ziekenhuis heeft zelfs zijn eigen energiecentrale met 23 monteurs die continu zorgen voor de energievoorziening. Het verminderen van energieverbruik vereist een combinatie van gedragsveranderingen, technologische innovaties en investeringen in duurzame infrastructuur.

Integrale visie op techniek

Een integrale visie op techniek vormt de leidraad voor de duurzaamheidsinspanningen van Amsterdam UMC. Hierin worden technologische innovaties en erkende maatregelen meegenomen, maar ook een energiemasterplan, waarin de focus ligt op energie en CO₂ besparen. Deze integrale aanpak schetst een routekaart voor de toekomst en dient als een instrument om het management te overtuigen van de noodzaak van verandering. Het plan wordt ook gestuurd door externe richtlijnen, zoals de Energieagenda van de gemeente Amsterdam, de EML en de Green Deal Duurzame Zorg.

CFP Green Buildings speelt een cruciale rol in het verkrijgen van inzichten die Amsterdam UMC helpen bij het optimaliseren van energie-efficiëntie. Door middel van gedetailleerde rapportages en analyses, biedt CFP waardevolle informatie over energieverbruik, -productie en -efficiëntie. Dit stelt Amsterdam UMC in staat om gerichte beslissingen te nemen en de voortgang van duurzaamheidsinitiatieven te monitoren. Robert ligt toe: “We wilden als eerste stap weten waar we stonden: wat wekken we op, wat verbruiken we en wat hebben we scherp. Een soort 0-meting. Dit geeft enorm veel inzicht. Als je weet wat je doet, kun je inzicht krijgen in je huidige programma’s en in kaart brengen wat verbeteringen op kunnen leveren. We hebben uitgeschreven en inzichtelijk waar de pijn ligt en wat we verbruiken en opwekken. We zijn nu in staat om een prognose te geven hoe de komende jaren eruit moet komen te zien. Deze informatie hebben we gebruikt om invulling te geven aan het Energie Master Plan.”

Erkende Maatregelenlijst (EML) 

De routekaart geeft richting voor de komende jaren. De weg daarnaartoe gaat via de Erkende Maatregelenlijst (EML), legt Robert uit. “We hebben inmiddels een aantal maatregelen uitgevoerd van de EML. We hebben energiezuinige pompen geplaatst, regelkasten zijn goed afgesteld en met behulp van een led-verlichtingsprogramma is 70% voorzien van led-verlichting. We hebben ook een nieuw isolatieprogramma liggen en dit jaar worden alle leidingen geïsoleerd. Want als we in de toekomst over willen stappen op lagetemperatuurverwarming, is isoleren heel belangrijk. Zeker in een gebouw van 40 jaar oud.” 

Green Teams Zorg

Een ander belangrijk onderdeel van de duurzaamheidsaanpak van Amsterdam UMC zijn de Green Teams Zorg, bestaande uit enthousiaste medewerkers die proactief initiatieven ontwikkelen om energie te besparen. Deze teams richten zich onder andere op het optimaliseren van het gebruik van gebouwinstallaties, zoeken naar manieren om afval te verminderen en promoten milieubewust gedrag met behulp van filmpjes.

Denktank voor innovatieve maatregelen

Naast het verminderen van het energieverbruik, streeft Amsterdam UMC ook naar het verminderen van zijn afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Robert: “Er wordt al volop gebruik gemaakt van vrije koelingen en koeltorens, maar we wekken op dit moment ook nog energie op uit gas. Maar onze gasrekening is hoog en uiteindelijk wil de stad Amsterdam van het gas af. Naast al het werk wat we doen, kijken we dus ook naar nieuwe oplossingen en dingen die slimmer kunnen. Hiervoor hebben we een denktank opgericht, waar CFP ook onderdeel van is. Alle nieuwe innovaties komen hier over de tafel. Want als we minder elektriciteit willen opwekken in de toekomst, moeten we kijken naar andere installaties en technieken, zoals warmteopslag en bodemkoeling. Ook moeten we kijken hoe we gebruik kunnen maken van de omgeving, zoals stadsverwarming, warmte/koude winning vanuit waterplassen of warmtewinning uit datacentra. Want het is een grote verandering om van het gas af te gaan met een complex van 550.000 vierkante meter.”

Prioriteiten voor de komende jaren

Voor Robert en zijn team liggen de prioriteiten voor de komende jaren in het verder verfijnen van de integrale visie op techniek, het implementeren van energiebesparende maatregelen volgens het EML en het streven naar een geleidelijke overgang naar duurzame energiebronnen. Het uiteindelijke doel is om Amsterdam UMC te transformeren tot een model van energie-efficiëntie en duurzaamheid, waarbij de focus blijft liggen op het bieden van hoogwaardige zorg aan patiënten, zonder de planeet te schaden.

Marnix Balke, senior consultant bij CFP Green Buildings, vertelt over hoe organisaties inzicht krijgen en de informatie die voorhanden is: “Een stapsgewijze aanpak is nodig om in dit soort grote organisaties grip te krijgen op het energieverbruik. Vaak zijn er wel monitoringsgegevens, maar daar moet nog relevante informatie van gemaakt worden, die ook samenhang heeft met geplande investeringen en onderhoudsbudgetten.” Volgens Marnix is het niet alleen een mooi energieplan, maar komt het ook aan op echte fasering en stappen met budgetten die in de tijd uitgezet kunnen worden: “Technische kennis over gebouwen en installaties zijn daarbij nodig om budgetten ook op een goede en duurzame manier in te zetten.”