Wat kunnen we leren van koploper gemeente Nijmegen? - deel 1

Wat kunnen we leren van koploper gemeente Nijmegen? - deel 1

De resultaten van de Gemeentelijke Barometer 2015 lieten zien dat 79% van de Nederlandse gemeenten klimaat- en energiedoelen heeft geformuleerd. Echter, slechts 13% van de Nederlandse gemeenten gaf aan duurzaamheidsdoelstellingen gesteld te hebben voor het gemeentelijk vastgoed conform Europese wetgeving én hier beleid op te voeren.

In een eerdere blog benoemde ik de vijf basiselementen om tot succesvolle verduurzaming van gemeentelijke vastgoedportefeuilles te komen. In dit drieluik ga ik verder in op de best cases uit de praktijk; wat valt er bijvoorbeeld te leren van een gemeentelijke koploper - gemeente Nijmegen?

Zonder masterplan geen (gerichte) actie

Bijna 5 jaar geleden concludeerden de gemeente Nijmegen en Royal HaskoningDHV dat de gemeentelijke energierekening voor het grootste deel voortkwam uit de energie die er in de gemeentelijke vastgoedportefeuille gebruikt werd. Tegelijkertijd zag men verduurzamingkansen bij het uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden. De aanleiding om verduurzaming concreet te maken. Een eerste stap omvatte de ontwikkeling van een strategie voor duurzaam vastgoed. De strategie, uitgewerkt in een masterplan, zet uiteen hoe op een effectieve en efficiënte manier tot verduurzaming van het vastgoed te komen én hoe deze tot uitvoering te brengen. Collega en projectmanager van Royal HaskoningDHV Jaap Wildeman: ‘We zien dat verduurzaming vaak ad-hoc wordt aangepakt en dat een onderliggende strategie en koers ontbreekt. Het masterplan vormde in Nijmegen een structurele, onderbouwde en gedragen aanpak waarmee zowel op politiek als ambtelijk niveau het benodigde draagvlak werd gecreëerd en er in de praktijk een basis lag om de gebouwspecifieke uitvoeringsplannen te ontwikkelen.’

Keuzes maken: gefocust kom je verder

Een uitdaging bij elke gemeente is de afstemming van de portefeuillestrategie en de verduurzamingstrategie. Duurzaam investeren in vastgoed dat geen strategische invulling krijgt, is namelijk voor veel gemeenten geen verantwoorde stap omdat de gemaakte investering bij verkoop mogelijk niet meer terugvloeit. De gemeente Nijmegen kent een vastgoedportefeuille van ruim 500 objecten. Het eerste verduurzamingsmasterplan concentreert zich rond 75 van deze objecten, zoals de wijkcentra, cultuurpodia en concernhuisvesting, die gezamenlijk circa 75% van de totale energievraag op zich nemen. ‘We hebben in eerste instantie gefocust op hoofdzakelijk de gebouwen waar de exploitatie volledig bij de gemeente ligt en die een groot aandeel hebben in het energieverbruik’, noemt Erik Cobussen, bouwmanager van de gemeente Nijmegen. Hierdoor zijn er in afgelopen jaren verbetermaatregelen genomen in de gebouwen waar de impact op de totale footprint het grootst is. Door daarnaast te focussen op de gebouwen die op middellange termijn het meest belangrijk zijn voor de doelen van de gemeente is daarmee de investering rendabel en verantwoord.

Naast techniek ook aandacht voor gedragsverandering

Verduurzamen gaat voor een deel over techniek, maar eveneens over bewustwording en gedragsverandering van de gebouwgebruikers. Wellicht een glazen plafond waar doorheen gestoten dient te worden, omdat technische aanpassingen makkelijker te maken (lijken te) zijn en effecten goed voorspelbaar zijn. In Nijmegen koos men voor een communicatietraject  ‘we gaan voor nul’  gericht op het voorkomen van verspilling. Binnen het traject ligt de focus op het communiceren over verduurzaming van gebouwen en bedrijfsvoering en  tegelijkertijd het enthousiasmeren van de medewerkers om zelf in actie te komen. Beleidsmedewerker Duurzame Ontwikkeling en kartrekker hiervan  Kim Kerckhoffs vertelt: ‘De ultieme energiebesparingen behaal je pas door óók naar gedrag te kijken. Dit kan gaan om relatief simpele verbeteringen zoals het uitzetten van alle desktopcomputers aan het einde van de dag. Dat klinkt logisch om te doen, maar dat het werkelijk gebeurd is nog niet altijd vanzelfsprekend.’ In Nijmegen zal in het kader van de Dag van de Duurzaamheid op donderdag 8 oktober door wethouder Vastgoed Renske Helmer in bijzijn van alle betrokkenen het laatste raam geplaatst worden. Dit moment zal gebruikt worden om samen met medewerkers de periode van gebouwgebonden verduurzaming af te sluiten en iedereen uit te dagen om met het eigen gedrag de next step te maken.

Na activeren en organiseren nu opschalen

Nijmegen toont zich op de hogere treden van de ‘maturity ladder’ als het gaat om verduurzaming van het vastgoed. Net als bij andere gemeenten zie ik het doorlopen van een fase van ‘activeren’ van politiek en beleid, waarna een fase van ‘organiseren’ oftewel het operationaliseren van doelstellingen en financieel mogelijk maken van projecten (over financiën meer in het derde deel van deze blogserie). De volgende stap in Nijmegen, maar ook bij andere gemeentelijke koplopers, is een fase van ‘opschalen’. Veelal gaat dit om het aanpakken van de kleinere gebouwen, om ingewikkelde huurconstructies, de minder rendabele maatregelen en (nog) sterker inzetten op gedragsverbetering. Het doorlopen van deze drie fasen helpt gemeenten om tot de meest gebruikte ambitie te komen: energieneutraliteit van de eigen organisatie.

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c190 c225
Duurzaamheid kunststof en houten kozijnen onder de loep

Duurzaamheid kunststof en houten kozijnen onder ...

Om de vraag ‘Wat is duurzamer: kunststof of houten kozijnen?’ te beantwoorden dook een onderzoeksteam in deze materie. In de nieuwe vlog ‘De Keuringsdienst ...

Lees verder

c21 c225 c261
Kans voor bouwbedrijven in analyseren projectinformatie-data

Kans voor bouwbedrijven in analyseren projectinformatie-data

Eén derde van bouwbedrijven analyseert de verzamelde projectinformatie-data (nog) niet. En 27 procent analyseert op dit moment ook geen data over de voortgang ...

Lees verder

c21 c225 c243 c277
Seminar toont belang van ventilatieve koeling en zonwering

Seminar toont belang van ventilatieve koeling ...

Het belang van ventilatieve koeling en zonwering komt onder de aandacht op woensdag 12 juni in Burgers’ Zoo te Arnhem.

Lees verder

c21 c41 c185 c190 c225
Onderzoek en onderwijs broodnodig voor veilige bouwmethodetransitie

Onderzoek en onderwijs broodnodig voor veilige ...

De bouw- en vastgoedsector wil op korte en lange termijn de CO2-uitstoot fors verminderen. Door hier budgetten aan te koppelen, verdwijnt de vrijblijvendheid. Alle ...

Lees verder

c21 c40 c120 c185 c225
Circulair renoveren en CO2-reduceren in e-zine

Circulair renoveren en CO2-reduceren in e-zine

Nu de nieuwbouwopgave op diverse plekken vertraging oploopt vanwege netcongestie en vertraagde afgifte van vergunningen, zijn de ogen gericht op renovatie. Terecht ...

Lees verder

c21 c185 c225 c243
Circulaire transitie heeft nu meer stimulansen nodig

Circulaire transitie heeft nu meer stimulansen ...

Het is gek dat zo veel aandacht en stimulansen gaan naar de transitie naar een energieneutraal Nederland, vindt Paul van Doorn van Giesbers Ontwikkelen en Bouwen. ...

Lees verder

c21 c41 c225
Pleidooi voor andere manier van bouwen

Pleidooi voor andere manier van bouwen

Een andere manier van bouwen is cruciaal in het streven een klimaatpositieve leefomgeving en een leefbare wereld. De grootste uitdaging is de keuze voor bouwmaterialen ...

Lees verder

c21 c40 c120 c185 c225
Duurzaam Gebouwd Op Locatie: Circulair Renoveren

Duurzaam Gebouwd Op Locatie: Circulair Renoveren

Op donderdag 16 mei laten Heijmans en Rijksvastgoedbedrijf je de waarde zien van circulair renoveren, aan de hand van praktijkvoorbeelden en innovaties. Je ontdekt ...

Lees verder

c21 c41 c225 c237 c265
Sturen op Paris Proof en Quick Carbon Indicator met GPR Materiaal

Sturen op Paris Proof en Quick Carbon Indicator ...

Om binnen de 1,5 graad opwarming van de Aarde te blijven, moeten we sturen op onze korte termijn emissies: de bouwsector moet in 2030 55% minder CO2-uitstoten ten ...

Lees verder

c21 c40 c148 c225 c243
Duurzaamheid gaat verder dan de energieprestatie

Duurzaamheid gaat verder dan de energieprestatie

Tijdens bouwprojecten ligt de focus nu vooral op het toepassen van een energiezuinig systeem. Liever ziet René Cas van R-Vent dat er naast die energieprestatie ...

Lees verder

c21 c225 c243
<span class='TextRun SCXW226760378 BCX0' lang='NL-NL' xml:lang='NL-NL' data-contrast='auto'>Slimme oplossingen voor congestiearm bouwen</span>

Slimme oplossingen voor congestiearm bouwen

Itho Daalderop liet op de VSK 2024 onder andere slimme oplossingen zien voor congestiearm bouwen. Het bedrijf presenteerde producten die bijdragen aan het verminderen ...

Lees verder

c21 c185 c225
Gebruikte gevelstenen dragen bij aan een betere MPG-score

Gebruikte gevelstenen dragen bij aan een betere ...

In zijn zoektocht naar het hergebruik van bouwmaterialen ontdekte Bob Floris de mogelijkheden van gebruikte gevelstenen. Deze behouden niet alleen kwaliteit maar ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up