FARO architecten bouwt momenteel met bouwbedrijf Kerkhofs de eerste energieneutrale woning op Steigereiland/ IJburg in Amsterdam. Minister Cramer bezocht het project.

In de energieneutrale woning komen verschillende ambities bij elkaar, ruimtelijke architectuur, cradle to cradle, hoog comfort en energie- en CO₂-neutraliteit. Het sluit naadloos aan bij de ambitie van het rijk en de gemeente Amsterdam om decentrale energieopwekking door middel van zon en wind te promoten.

Maatregelen
De woning is extreem geïsoleerd, is led verlicht en wordt volledig verwarmd door de zon. Het teveel aan warmte in de zomer kan zelfs in de vorm van gratis warm water aan de buren geleverd worden. Elektriciteit zal opgewekt worden door twee kleine windmolens op het dak.

Op 27 juni, de Dag van de Architectuur heeft minister Cramer van Ruimte en Milieu tijdens een informeel bezoek aan de woning zich laten voorlichten over duurzaam bouwen door de architect van de woning, FARO architecten, de aannemer Kerkhofs en Igor Roovers, directeur van het projectbureau IJburg.

De minister toonde zich enthousiast over dit vergaande eigen initiatief van het architectenbureau. Samen met de directie van de Principaal, BAM woningbouw, Amory+Jurriëns en vertegenwoordigers van de gemeente werd er discussie gevoerd over wat er nog zou moeten veranderen willen we de woningvoorraad in Nederland binnen de voorgestelde tijd op een duurzamer niveau kunnen brengen.

Kloof
De werkelijkheid is namelijk weerbarstig. Er gaapt een grote kloof tussen de beleidsmakers en de uitvoerende macht. Alle mooie ambities ten spijt blijven er nog steeds grote obstakels liggen daar waar men beleid in projecten om wil zetten. Partijen die aan de opgave zijn begonnen ondervinden veel problemen.

De problematiek heeft vooral betrekking op berekening van de integrale woonlasten en regelgeving met betrekking tot benodigde vergunningen. Om tot financiële haalbaarheid te komen moeten integrale ‘woonlasten’ als uitgangspunt worden gekozen. Dat lijkt logisch maar blijkt nog steeds een erg lastig uitgangspunt te zijn.

Zo is bijvoorbeeld stadsverwarming op korte termijn voordelig maar brengt het op lange termijn hoge woonlasten met zich mee. Het maakt betere oplossingen vaak niet meer mogelijk.

Het inzetten van windenergie stuit ook op leemten in de wet. Het is bijna Kafka: er moet eerst beleid geformuleerd worden voordat de wet aangepast kan worden, voordat er beleid geformuleerd kan worden moet eerst onderzoek gedaan worden, voor dergelijk onderzoek is echter geen budget beschikbaar. Zo dreigen waardevolle initiatieven in de kiem gesmoord te worden. Niet zo lang geleden is de ecowoning van Husslage om procesmatige redenen zelfs gesloopt.

Problemen
Diverse met de ‘woonlastenbenadering’ samenhangende problemen zijn aangestipt: het woningwaarderingsstelsel huurwoningen, financiering van milieumaatregelen bij koopwoningen, inzet van fiscale prikkels (bijvoorbeeld via het huurwaardeforfait), de investeringshorizon van woningcorporaties/beleggers versus projectontwikkelaars en woningeigenaren.

Er is verder gesproken over maatwerk gericht op maatregelen op wijkniveau of het niveau van de buurt of individuele woning, zowel van nieuwbouw als renovatie.

FARO riep de aanwezigen op om kleine maar vooral zeer ambitieuze experimenten als dit huis te stimuleren en te gebruiken als als aanjagers voor de grote opgave.

Experimenteergebieden
Tijdens de levendige discussie riep minister Cramer alle aanwezigen op hun ervaringen en obstakels op schrift te stellen en aan haar toe te sturen. Zij zal dan binnen afzienbare tijd aan oplossingen en antwoorden willen werken.

De minister suggereerde van haar kant dat er zo snel mogelijk experimenteergebieden aangewezen moeten worden om versnelling in duurzame projecten mogelijk te maken. FARO hoopt met deze actie duurzaamheid in de bouwwereld weer een stapje dichterbij te brengen.