Hoe ziet dat eruit, duurzaamheid op een woonboot?

timer5 min
Hoe ziet dat eruit, duurzaamheid op een woonboot?

Zo transformeerde een coaster met een bedompt ruim en centrale machinekamer tot een behaaglijk huis en duurzame woning.

Is het een schip of een boot? Een aak misschien? Voor de maritieme fijnproever zal je het niet snel goed zeggen. De Mado (bouwjaar 1932) wás een coaster, en dus een zeewaardig schip. Nu is de motor eruit en is het een woonboot en het sfeervolle thuis voor Sander Rutten en Marieke van Nood en hun kinderen. Een duurzaam en comfortabel thuis, binnenkort helemaal gasloos.

“Het idee van wonen op een schip kwam van mij”, vertelt Marieke van Nood. “Leven op het water heeft me altijd aangetrokken. Toen we op zoek waren naar een andere woning en deze kans zich voordeed, hoefde ik er niet lang over na te denken.” De kans? Een plek aan de Amsterdamse Levantkade, op fietsafstand van het oude centrum van de hoofdstad. Het Centraal Station kun je vanuit je huiskamer zien liggen. Lees: vanuit de Mado, een voormalig zeegaand vrachtschip. Daar moest nog wel het een en ander aan vertimmerd worden, om het maar heel voorzichtig te zeggen.

“Het was nog echt een schip”, vertelt Sander Rutten. “Een bedompt ruim waar geslapen werd en een bruggedeelte met verschillende kleine hokjes. Alles om de machinekamer heen gebouwd.” Die grote dieselmotor moest dus sowieso vertrekken, maar hoe creëer je daarna een behaaglijk leefhuis?

Zo duurzaam mogelijk leven

“Voor ons stond ook van het begin af aan vast dat we in dit schip zo duurzaam mogelijk wilden leven”, geeft Van Nood aan. “Het beperken van je CO2-uitstoot vind ik heel belangrijk en niet afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen voelt ook gewoon goed. Dus wilden we een warmtepomp voor de verwarming en het warmtapwater. Aangevuld met zonnecollectoren op het dak.”

Rutten: “Dat betekende ook dat we het schip zeer goed moesten isoleren. Meer dan je bij een gasketel zou doen. En dat we overal voor vloerverwarming zouden kiezen. Het verhoogt wel het comfort, natuurlijk. De romp is bekleed met een minstens 10 centimeter dikke laag PUR-isolatie en is daarna afgetimmerd. Dat was echt vakwerk: de wanden lopen vrijwel nergens recht, dus probeer daar maar eens plaatmateriaal netjes tegenaan te timmeren.”

Hoe ziet dat eruit, duurzaamheid op een woonboot?Voor dat vakwerk tekent Enne de Vries uit Echtenerbrug. Eerst deed hij dat in dienst van de werf waar Sander en Marieke het werk lieten uitvoeren. Maar die werf ging failliet, terwijl het schip nog maar net in opbouw was. Sander: “Dat heeft ons heel veel geld gekost. En het moest toch af. Uiteindelijk heb ik ontslag genomen om er zelf, samen met mijn schoonvader, zoveel mogelijk zelf aan te doen. Maar zonder Enne zouden we dat nooit allemaal gekund hebben. Hij werkt nu rechtstreeks voor ons.”

Ook een belangrijke hulp: bevriend architect Hans Hoppenbrouwers van HBN architecten in Amsterdam. “Ze hebben me ingehuurd, maar het voelde lang niet altijd als werken”, glimlacht Hoppenbrouwers. “Ik heb vooral goed geluisterd naar hun wensen en dromen en ze geadviseerd en enige sturing gegeven. Om een voorbeeld te noemen: als je te veel van je duurzame installatie uitgaat, vergeet je wel eens dat je ook comfortabel en logisch in je huis wilt leven. Ruimtes klein houden, bijvoorbeeld, hoeft helemaal niet als de isolatie voldoende is.”

Behaaglijke zitkamer

“Hans heeft ons ook heel goed geholpen in het definiëren van ruimtes”, vertelt Van Nood hierover. “De pui van de stuurhut is eruit gegaan en het geheel is vergroot. Daar is heel veel (HR++) glas in gekomen. Dat is onze woonkeuken en eetkamer geworden, waar we volop genieten van het licht en het vrije uitzicht over de haven en de stad. Van de open verdieping daarboven, waar vroeger de stuurman stond, is een plek gemaakt om te lezen en muziek te luisteren en uit te kijken over de stad. Doordat we zo veel licht en ruimte hebben in die twee ruimtes, legde Hans ons uit, is het juist heel prettig dat we in het ruim een behaaglijke zitkamer hebben. Het licht valt daar van boven door het glas in de voormalige luiken, en je hebt er helemaal geen last van inkijk.”

Sander is heel enthousiast over de installateur, Bijdevaate Installaties in Zierikzee. “Hij is gespecialiseerd in duurzame laagtemperatuursystemen, niet per se in schepen. Maar hij bleek bereid zich er volledig in te verdiepen. En heeft het echt heel mooi en strak afgewerkt. Ook hebben we vloerverwarming in het hele schip laten leggen. Met de lussen 10 centimeter hart op hart, dus veel dichter bij elkaar dan je bij een hoogtemperatuursysteem zou doen.”

Kwaliteit van de installateur

De warmte wordt allereerst opgewekt door 6 auroTHERM zonnecollectoren op het dak van het stuurhuis. Wanneer de zon niet (voldoende) schijnt, springt de aroTHERM luchtwater-warmtepomp bij, die achter de stuurhut staat. Die warmte wordt verzameld in een allSTOR buffervat van 800 liter. De technische afdeling van Vaillant maakte een compleet installatieschema, waarin ook de benodigde producten van andere leveranciers waren ingetekend, zoals de pompen, de verschillende expansievaten, de vuilfilters en de automatische ontluchters.

Hoe ziet dat eruit, duurzaamheid op een woonboot?

In de woonkeuken en eetkamer is het volop genieten van het licht en het vrije uitzicht.

“De installateur hoefde alleen maar de installatietekening van Vaillant te volgen”, legt Rutten uit. “Maar hoe hij dat doet, bijvoorbeeld of hij goed rekening houdt met bereikbaarheid en met hoe het er esthetisch komt uit te zien, dat is echt een kwaliteit van de installateur.”

In de punt van het schip bleek nog ruimte over om een compleet gastenverblijf te bouwen, met een eigen ingang, een keukentje en een eigen douche. Sander: “Die gastenruimte is zeker een meter of 15 van de allSTOR verwijderd. Dat zou betekenen dat als iemand daar de warmwaterkraan opendraait, het best lang duurt voordat het warme water daar is aangekomen. Dat voelt niet comfortabel. Daar heeft Bijdevaate een oplossing voor gevonden: een ringleiding met circulatiepomp. Die wordt geactiveerd zodra het licht aan gaat in het gastenverblijf. Er wordt dan alvast warm water naartoe gepompt, zodat het comfort is gewaarborgd.”

Wat zien we daar aan de wand hangen, in de technische ruimte? Sander: “Ja, dat is nog een klein gasketeltje. We gaan onze eerste winter in en alle berekeningen wijzen erop dat we het helemaal met de warmtepomp en de zonneboiler af kunnen. Maar voor alle zekerheid hebben we toch dat keteltje opgehangen.”

Marieke tot slot: “We koken nu ook nog op gas, dus die aansluiting vanaf de wal hebben we nog nodig. Maar als het met de warmte en het warm water nu allemaal goed blijkt te werken, is koken op elektriciteit, liefst van onze eigen zonnepanelen, de volgende stap.”

Tekst: Marcel van der Winden, Beeld: Vaillant

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225 c243 c293
Zo renoveer je zonder spijt

Zo renoveer je zonder spijt

Het webinar 'Toekomstbestendige renovatie' kun je vanaf nu terugkijken. Experts delen inzichten met je over isolatie, ventilatie, bewonersgedrag en comfort. Ontdek ...

Lees verder

c21 c40 c225 c243
Nieuwe gebouwen moeten vanaf 2030 emissievrij zijn

Nieuwe gebouwen moeten vanaf 2030 emissievrij ...

Het Europees Parlement heeft afgelopen dinsdag ingestemd met plannen om het energieverbruik en de CO2-uitstoot in gebouwen te verminderen. Uiterlijk in 2050 moeten ...

Lees verder

c21 c184 c225 c243 c265
Plan en klimaatlabel noodzakelijk voor klimaatbestendige woningvoorraad

Plan en klimaatlabel noodzakelijk voor klimaatbestendige ...

Extreme wateroverlast, funderingsschade en hittestress zijn slechts enkele gevolgen van klimaatverandering. Er is op korte termijn actie nodig om de lasten eerlijk ...

Lees verder

c21 c225 c243
Verduurzaming VvE: eerst basis op orde

Verduurzaming VvE: eerst basis op orde

Uit onderzoek blijkt dat verduurzamingsplannen van eigenaren vaak in de ijskast belanden. Redenen zijn te hoge kosten, lastige interne besluitvorming en papieren ...

Lees verder

c21 c225 c243 c265
Actuele kennis voor vakmensen dankzij Skills

Actuele kennis voor vakmensen dankzij Skills

Met Skills maken vakmensen zich alle kennis eigen die nodig is voor ontwerp, installatie of onderhoud van warmtepompsystemen. Alklima / Mitsubishi Electric biedt ...

Lees verder

c21 c140 c225 c243 c265
Zeventiende editie Green Buildings Event: ‘Duurzaam in één dag’

Zeventiende editie Green Buildings Event: ‘Duurzaam ...

Op 11 april aanstaande is het tijd voor alweer de zeventiende editie van het Green Buildings Event, met als thema ‘Duurzaam in één dag’. ...

Lees verder

c21 c40 c225 c243 c244
Twee dagen lang op VSK 2024: Duurzaam Gebouwd Talks

Twee dagen lang op VSK 2024: Duurzaam Gebouwd ...

Duurzaam Gebouwd Talks is twee dagen lang te gast op de VSK 2024. Luister live mee als we in gesprek gaan met gasten als Doekle Terpstra (Techniek Nederland), Tim ...

Lees verder

c21 c41 c225 c243
Verduurzamingsactie nemen na inzicht in energieverbruik

Verduurzamingsactie nemen na inzicht in energieverbruik

Het Datastelsel Verduurzaming Utiliteit, een ontwikkeling van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en het Platform Duurzame Huisvesting (PDH), laat gebouweigenaren ...

Lees verder

c21 c225 c243 c265
EV’s als opslagsysteem om netcongestie aan te pakken

EV’s als opslagsysteem om netcongestie ...

Om het overbelaste stroomnet te ontzien overwegen gemeenten om laadpalen voor elektrische auto’s af te knijpen. Maar een auto kan juist worden ingezet als ...

Lees verder

c21 c26 c243 c265
Energieneutraal pand met houten draagconstructie in Den Helder

Energieneutraal pand met houten draagconstructie ...

Probedrijven bouwt een nieuw pand aan de Pastoor Koopmanweg in Den Helder. De bouworganisatievorm is een UAV-GC-contract en het pand levert meer energie op dan ...

Lees verder

c21 c225 c243
<span>Onderhoud en monitoring warmte- en koudenetwerken in eigen beheer</span>

Onderhoud en monitoring warmte- en koudenetwerken ...

De werkzaamheden voor de warmtenetten van Ennatuurlijk zijn door diezelfde organisatie overgenomen van Veolia. “Deze stap stelt Ennatuurlijk in staat om in ...

Lees verder

c21 c225 c243 c265
Werkelijke energieverbruik van gebouwen bepalen met energiegame

Werkelijke energieverbruik van gebouwen bepalen ...

De volgende Energie Bespaar Game voor Gebouwen staat voor maart 2024 op de rol. Dit ‘Gamified leren’-spel laat je het werkelijke energieverbruik van ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up